Betere begeleiding zwangere vrouwen met traag werkende schildklier is nodig om het risico op ernstige complicaties te verminderen. Daarom zijn er nieuwe voorlichting MFB’s ontwikkeld en is bijbehorend voorlichtingsmateriaal toegevoegd aan UI-online.

Per 1 mei zijn de volgende Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB's) toegevoegd:

* Schildklierhormoon in fertiele leeftijd: verhoog dosis T4 bij zwangerschap.

* Schildklierhormoon bij vrouw met kinderwens: verhoog dosis T4 bij zwangerschap.

MFB's zijn een belangrijk instrument om optimale zorg voor jouw individuele patiënt te leveren. Het doel van deze MFB’s is om vrouwen in de fertiele leeftijd (16 t/m 42 jaar) die schildklierhormonen gaan gebruiken bij een traag werkende schildklier en zwanger willen worden, tijdig te informeren over het belang van een goede instelling van de schildklierfunctie.

Betere begeleiding zwangere vrouwen met traag werkende schildklier

Tijdens de zwangerschap neemt de schildklierhormoonbehoefte al vroeg toe. De NHG-Standaard Schildklieraandoeningen adviseert om bij vrouwen met hypothyreoïdie de dosis levothyroxine met 25% te verhogen direct aan het begin van de zwangerschap. Dit om het risico op ernstige complicaties te verminderen. In de praktijk gebeurt dat echter niet altijd, heeft recentelijk onderzoek (maart 2024) van Lareb en Huisarts & Wetenschap aangetoond. Er is daarom meer alertheid nodig bij de behandeling van zwangere vrouwen met hypothyreoïdie.

Om dit ook goed onder de aandacht te brengen bij deze patiëntengroep, is er een leaflet gemaakt (VI-530 Zwangerschap en een te langzaam werkende schildklier). Deze is via receptverwerking in de AIS-en gedurende een kwartaal gekoppeld aan alle uitgiften van levothyroxine bij vrouwen in de leeftijd tussen 16 en 42 jaar. Voor CGM gebruikers is dit geregeld via de daarvoor gemaakt SUI-MFB’s.

Geïnspireerd door de lezingen op het KNMP Voorjaarscongres van 12 maart j.l. heeft SUI een aantal MFB-protocollen uitgewerkt. Het doel daarvan is het apotheekteam behulpzaam te zijn bij voorlichting en advies bij oogmedicatie. Heeft u te maken met geconserveerde oogmedicatie? Welk advies moet u dan geven voor dragers van contactlenzen? Wanneer is er risico op verkleuring van lenzen? Maar ook of het aanbeveling verdient om te switchen naar een niet geconserveerd product tegen droge ogen. SUI heeft deze maand de volgende alerts opgenomen:
* als oogmedicatie conserveermiddelen bevatten die gecontraindiceerd zijn bij contactlenzen
* als het gebruik van contactlenzen niet goed samengaat met ooggel
* als het dragen van contactlenzen niet samengaat tijdens behandeling met oogzalf
* als irritatie door conserveermiddel bij contactlensdragers kan worden voorkomen
* als verkleuring contactlenzen door (systemisch) gebruik van medicatie kan worden voorkomen

patiënten pro-actief informeren over risico's

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft voor een aantal veelgebruikte kruidenproducten monografieën opgesteld. Deze zijn weer gebaseerd op de kruidenmonografie van het EMA. En het Instituut Verantwoord Medicijngebruik heeft een brochure voor consumenten uitgebracht waarin de mogelijke risico’s worden toegelicht.

Aansluitend hierop heeft SUI een aantal MFB-protocollen opgesteld. Waar nodig verschijnen waarschuwingen bij het aanschrijven van supplementen of bij het scannen van deze producten via de kassacomputer (CGM). Om welke risico’s gaat het?

* effect van ginseng en Ginkgo biloba op de bloedstolling

* gebruik tryptofaanbevattende supplementen bij geneesmiddelen met serotonerge werking

* verstoren laboratoriumtest schildklierfunctie door biotine

* interactie van knoflook-, salvia-, sint-janskruidpreparaten met vitamine K-antagonisten

* interactie van rhodiola-supplementen met MAO-remmers

De achtergrondteksten geven concreet aan wat het probleem is en doen suggesties voor advies aan de patiënt. In de bijbehorende VI’s wordt nu ook gewaarschuwd voor deze kruidensupplementen.

Risicopatiënten die antibiotica, middelen tegen diarree of anti-emetica gaan gebruiken moeten alert zijn op (dreigende) uitdrogingsverschijnselen. De uitgifte van deze middelen triggert in CGM daarom nu een MFB, Sick days genaamd. Indien er SADMAN medicatie in het actieve medicatiedossier staat en de patient is ouder dan 70 jaar of er is sprake van een verminderde nierfunctie of hartfalen, dan geldt het volgende:

Adviseer de patiënt om bij uitdroging (> 3x per dag braken, > 3x per dag diarree, 2 dagen > 38,5 graden koorts!) contact op te nemen met de apotheek. De patiënt gebruikt namelijk medicijnen, die in geval van uitdroging tijdelijk moeten worden overgeslagen. In VI-517 die als MFB actie naar voren komt wordt dit voor de patiënt in duidelijke taal toegelicht.

Na overleg met de apotheker en/of arts moeten bij uitdroging de volgende maatregelen gevolgd worden:

Patiënten met hartfalen moeten direct contact opnemen met hun hoofdbehandelaar of de hartfalenpolikliniek. NHG advies: halveer diureticum en RAAS-remmer, staak NSAID, SGLT2-remmer en metformine. Drink ½ liter meer dan wat normaal mag. Als de koorts, het overgeven, de diarree of de hittegolf weer over zijn moeten alle medicijnen weer normaal ingenomen worden.

Overige risicopatiënten (met een verminderde nierfunctie OF ouder dan 70 jaar) moet worden geadviseerd om tenminste 2 - 2,5 liter vocht per dag te drinken. Advies: stop met NSAID, diureticum, SGLT2 remmer, metformine. Halveer ACE-remmer en ARBs. Let op met andere risicovolle medicatie zoals lithium en digoxine. Als de koorts, het overgeven, de diarree of de hittegolf weer over zijn moeten alle medicijnen weer normaal ingenomen worden.

Zie voor meer informatie over sick days ook: Universiteit Utrecht Sidrik project

Wilt u per e-mail het maandelijkse MFB updatenieuws van Stichting Uitgifte Informatie ontvangen? Stuur dan een e-mail naar info@sui.nl met uw gegevens.

De Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB’s) van de Stichting Uitgifte Informatie (SUI) maken het mogelijk om voorlichting meer op maat aan te gaan bieden. CGM levert deze MFB’s als eerste uit in hun komende release (eind maart begin april). Er kan voortaan rekening gehouden worden met de actieve en passieve medicatiehistorie en met patiëntkenmerken, lab waarden en dergelijke.

Wordt bijv. een antidiabeticum voor het eerst voorgeschreven, dan kan via een voorlichtings-MFB worden bekeken of er ooit eerder andere diabetesmedicatie is verstrekt. Zodoende kan gefocust worden op de aspecten, die nieuw zijn voor de patiënt.
Ook kan met een SUI-MFB onderscheid worden gemaakt of een geneesmiddel niet eerder is gebruikt (de échte EU), of dat het de laatste 12 maanden niet is verstrekt (zoals bij allergische seizoensklachten). Dat schept de mogelijkheid om hiervoor geschikt voorlichtingsmateriaal te ontwikkelen en geeft de apotheek gelegenheid om beter op de situatie afgestemde adviezen te geven.

Tenslotte wordt het mogelijk om periodiek – bijvoorbeeld jaarlijks – informatie aan te bieden of een evaluatie na 4 of 8 weken, 3 maanden of jaarlijks te triggeren. U bent dus minder afhankelijk van eerste of tweede uitgifte signalen.

Wilt u per e-mail het maandelijkse MFB updatenieuws van Stichting Uitgifte Informatie ontvangen? Stuur dan een mail naar info@sui.nl met uw gegevens.